ความเข้มข้นของสารละลาย

          สารละลาย เป็นสารเนื้อเดียวที่มีองค์ประกอบของสารตั้งแต่ 2 ชนิดขึ้นไปมารวมกันในอัตราส่วนที่ไม่คงที่ ประกอบด้วย ตัวทำละลายและตัวละลาย มีทั้ง 3 สถานะ  ดังนี

1. สารละลายสถานะแก๊ส เช่น อากาศ

2. สารละลายสถานะของเหลว เช่น น้ำเกลือ น้ำเชื่อม ทิงเจอร์ไอโอดีน เป็นต้น

3. สารละลายสถานะของแข็ง เช่น นาก ทองเหลือง ทองสัมฤทธิ์ ฟิวส์ เป็นต้น

เกณฑ์ในการพิจารณาว่าสารใดเป็นตัวทำละลายหรือตัวละลาย

1. ตัวทำละลายและตัวละลายมีสถานะต่างกัน

 

 เกณฑ์          ตัวทำละลาย   คือ  สารที่มีสถานะเดียวกันกับสารละลาย

                       ตัวละลาย        คือ  สารที่มีสถานะต่างจากสารละลาย

 ตัวอย่าง  

สารละลายน้ำตาลทราย   ประกอบด้วย    น้ำ  +  น้ำตาลทราย

 มีสถานะ ดังนี้    ( ของเหลว )   ( ของเหลว )   ( ของแข็ง )

 ดังนั้น     ตัวทำละลาย   คือ   น้ำ

               ตัวละลาย         คือ  น้ำตาลทราย

 2. ตัวทำละลายและตัวละลายมีสถานะเดียวกัน

               เกณฑ์    ตัวทำละลาย   คือ  สารที่มีปริมาณมาก

                               ตัวละลาย        คือ  สารที่มีปริมาณน้อย

              ตัวอย่าง  

                    ฟิวส์   ประกอบด้วย     บิสมัท  50%   +   ตะกั่ว  25%   +   ดีบุก 25%

                      มีปริมาณ ดังนี้               ( มาก )               ( น้อย )               ( น้อย ) 

ดังนั้น     ตัวทำละลาย     คือ   บิสมัท   

               ตัวละลาย          คือ   ตะกั่ว  ดีบุก

ความเข้มข้นของสารละลาย    เป็นค่าที่บอกให้ทราบถึงปริมาณตัวละลายที่มีในสารละลาย  ว่ามีจำนวนมากน้อยเพียงใด 

สารละลายเข้มข้น   คือ  สารละลายที่มีปริมาณตัวละลายมาก

สารละลายเจือจาง  คือ  สารละลายที่มีปริมาณตัวละลายน้อย

สารละลายอิ่มตัว     คือ  สารละลายที่ไม่สามารถละลายตัวละลายได้อีกต่อไป   ณ อุณหภูมิขณะนั้น ซึ่งถ้าใส่ตัวละลายเพิ่มลงไปอีก จะเหลือตะกอนอยู่ที่ก้นภาชนะ

การบอกความเข้มข้นของสารละลายแสดงด้วยหน่วยร้อยละ ดังนี้

1. ร้อยละโดยมวล

          เป็นการบอกมวลของตัวละลายเป็นกรัมในสารละลาย 100 กรัม เช่น สารละลายน้ำตาลเข้มข้นร้อยละ 10 โดยมวล หมายความว่า มีน้ำตาล 10 กรัม ละลายอยู่ในสารละลายน้ำตาล 100 กรัม หรือสารละลายน้ำตาลประกอบด้วยน้ำตาล  10 กรัม ละลายอยู่ในน้ำ 90 กรัม (100-10 = 90) 

[ การใช้หน่วยของมวลเป็น กรัม  เขียนสัญลักษณ์ คือ g ]

2. ร้อยละโดยปริมาตร     

          เป็นการบอกปริมาตรของตัวละลายเป็นลูกบาศก์เซนติเมตรในสารละลาย 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร เช่น สารละลายเอทานอลในน้ำเข้มข้นร้อยละ 15 โดยปริมาตร หมายความว่า  สารละลายเอทานอลในน้ำ 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร มีเอทานอลละลายอยู่ 15 ลูกบาศก์เซนติเมตร ดังนั้นจึงมีน้ำซึ่งเป็นตัวทำละลาย 85 ลูกบาศก์เซนติเมตร (100-15 = 85)

[ การใช้หน่วยของปริมาตรเป็น ลูกบาศก์เซนติเมตร  เขียนสัญลักษณ์ คือ cm3 ]

3. ร้อยละโดยมวลต่อปริมาตร

         เป็นการบอกมวลตัวละลายเป็นกรัมในสารละลาย 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร เช่น สารละลายยูเรียเข้มข้นร้อยละ 25 โดยมวลต่อปริมาตร หมายความว่า สารละลายยูเรีย 100 ลูกบาศก์เซนติเมตร  มียูเรียละลายอยู่ 25 กรัม

[ การใช้หน่วยของมวลเป็น กรัม  เขียนสัญลักษณ์ คือ g และ การใช้หน่วยของปริมาตรเป็น ลูกบาศก์เซนติเมตร  เขียนสัญลักษณ์ คือ cm3 ]